Tiêu chuẩn ESG là gì? | Hướng dẫn 7 bước Lập Báo cáo ESG

Đây là một tập hợp các khuôn khổ và chỉ số được quốc tế công nhận, dùng để đo lường, đánh giá và báo cáo về hiệu suất hoạt động của một doanh nghiệp trên ba khía cạnh Môi trường, Xã hội và Quản trị.

Việc lập báo cáo ESG không chỉ giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro và thu hút vốn đầu tư, mà còn là yếu tố then chốt để xây dựng uy tín thương hiệu và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang hướng tới sự phát triển có trách nhiệm.

Quy trình lập báo cáo ESG chuyên nghiệp bao gồm 7 bước chính, từ việc xác định mục tiêu, lựa chọn khung báo cáo, thu thập dữ liệu cho đến việc phân tích, viết báo cáo, thẩm định và cuối cùng là công bố thông tin.

Bài viết này sẽ cung cấp một cẩm nang toàn diện, giải thích chi tiết về tiêu chuẩn ESG và hướng dẫn từng bước để doanh nghiệp có thể xây dựng một báo cáo ESG chuyên nghiệp, được tư vấn bởi các chuyên gia của FDI Heat.

1. Định nghĩa Tiêu chuẩn ESG là gì?

Tiêu chuẩn ESG là một hệ thống bao gồm các khuôn khổ (Frameworks) và các tiêu chuẩn (Standards) được quốc tế công nhận, cung cấp một phương pháp luận có cấu trúc để các tổ chức đo lường và báo cáo về các hoạt động liên quan đến Môi trường, Xã hội và Quản trị. Không giống như các báo cáo tài chính truyền thống, báo cáo ESG tập trung vào các yếu tố phi tài chính, phản ánh cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Phân biệt Tiêu chuẩn và Khung Báo cáo

Khung báo cáo cung cấp các nguyên tắc hướng dẫn về cách thức cấu trúc và trình bày thông tin ESG, trong khi Tiêu chuẩn cung cấp các chỉ số cụ thể, có thể đo lường được.

Khung Báo cáo (Frameworks) phổ biến: IFRS, TCFD…
Tiêu chuẩn (Standards) phổ biến: GRI, SASB…

Tại sao Lập báo cáo ESG lại trở thành Xu hướng Bắt buộc?

Việc lập báo cáo ESG đang dần trở thành yêu cầu bắt buộc vì áp lực từ ba phía: nhà đầu tư, người tiêu dùng và các cơ quan quản lý. Các nhà đầu tư cần dữ liệu ESG để đánh giá rủi ro dài hạn, người tiêu dùng ưu tiên các thương hiệu có trách nhiệm, và các chính phủ đang ngày càng siết chặt các quy định về môi trường và xã hội.

Sau khi đã hiểu rõ khái niệm, hãy cùng đi vào quy trình thực hiện chi tiết.

2. Hướng dẫn 7 bước Lập Báo cáo ESG Chi tiết cho Doanh nghiệp

Quy trình lập báo cáo ESG chuyên nghiệp bao gồm 7 bước chính: từ việc xác định mục tiêu, lựa chọn khung báo cáo, thu thập dữ liệu cho đến việc phân tích, viết báo cáo, thẩm định và cuối cùng là công bố thông tin.

Bước 1: Xác định Mục tiêu và Các bên Liên quan

Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định rõ mục đích của việc lập báo cáo ESG là gì. Mục tiêu có thể là để thu hút đầu tư, đáp ứng yêu cầu của khách hàng, hay đơn giản là để cải thiện hoạt động nội bộ. Đồng thời, cần xác định các bên liên quan chính như nhà đầu tư, nhân viên, khách hàng, cộng đồng để hiểu rõ kỳ vọng của họ.

Bước 2: Đánh giá Tính trọng yếu (Materiality Assessment)

Đây là bước quan trọng nhất, giúp xác định những chủ đề ESG nào có tác động lớn nhất đến hoạt động kinh doanh của bạn và đồng thời được các bên liên quan quan tâm nhất. Ví dụ, đối với một công ty dệt may, các vấn đề trọng yếu có thể là quản lý nước thải và điều kiện lao động, trong khi đối với một công ty công nghệ, đó có thể là an ninh dữ liệu và tiêu thụ năng lượng của trung tâm dữ liệu.

Bước 3: Lựa chọn Khung Báo cáo và Tiêu chuẩn Phù hợp

Dựa trên kết quả đánh giá tính trọng yếu, doanh nghiệp sẽ lựa chọn một hoặc nhiều khung báo cáo và tiêu chuẩn phù hợp. GRI (Global Reporting Initiative) là tiêu chuẩn phổ biến nhất cho các báo cáo bền vững toàn diện, trong khi SASB (Sustainability Accounting Standards Board) tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến tài chính.

Bước 4: Thu thập Dữ liệu cho từng Trụ cột E, S, G

Đây là giai đoạn tốn nhiều nguồn lực nhất. Doanh nghiệp cần thành lập một đội ngũ chuyên trách để thu thập dữ liệu định lượng và định tính cho từng chỉ số đã chọn, ví dụ như tổng lượng điện tiêu thụ (E), tỷ lệ tai nạn lao động (S), tỷ lệ nữ giới trong ban lãnh đạo (G)…

Bước 5: Phân tích Dữ liệu và Viết Báo cáo

Dữ liệu thô sau khi thu thập sẽ được phân tích để tính toán các chỉ số hiệu suất và so sánh với các năm trước hoặc với các công ty cùng ngành. Nội dung báo cáo cần được trình bày một cách minh bạch, cân bằng, bao gồm cả những thành tựu và những thách thức còn tồn tại.

Bước 6: Thẩm định và Xác minh bởi Bên thứ ba (Tùy chọn)

Để tăng cường độ tin cậy cho báo cáo, doanh nghiệp có thể thuê một đơn vị kiểm toán độc lập để thẩm định và xác minh các dữ liệu đã công bố. Đây là một bước đi được các nhà đầu tư và các tổ chức quốc tế đánh giá rất cao.

Bước 7: Công bố Báo cáo và Truyền thông

Cuối cùng, báo cáo ESG cần được công bố rộng rãi trên website của công ty và các kênh truyền thông khác. Việc truyền thông một cách hiệu quả về những nỗ lực ESG sẽ giúp nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp.

Trong quy trình này, việc thu thập dữ liệu cho trụ cột Môi trường là một thách thức lớn.

3. FDI Heat – Đối tác Thu thập Dữ liệu cho Trụ cột Môi trường (E)

FDI Heat là đối tác chuyên cung cấp và lắp đặt các hệ thống năng lượng hiệu quả như heat pump và năng lượng mặt trời, giúp các doanh nghiệp thu thập dữ liệu chính xác về mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải CO2 cắt giảm, là những thông tin cốt lõi cho trụ cột Môi trường (E) trong báo cáo ESG.

Chúng tôi không chỉ cung cấp thiết bị, chúng tôi cung cấp giải pháp đo lường và minh chứng cho các cam kết xanh của bạn. Bằng cách lắp đặt các hệ thống của chúng tôi, doanh nghiệp của bạn sẽ có được những số liệu thực tế, thuyết phục để tích hợp vào báo cáo ESG, thay vì chỉ là những tuyên bố chung chung.

Phản hồi từ khách hàng (UGC): “Việc lắp đặt hệ thống heat pump của FDI Heat không chỉ giúp chúng tôi tiết kiệm hàng trăm triệu đồng tiền điện mỗi năm, mà còn là một minh chứng quan trọng trong báo cáo ESG mà chúng tôi gửi cho các nhà đầu tư châu Âu. Một giải pháp一举两得.” – Giám đốc Phát triển Bền vững, Tập đoàn May mặc Global Textile.

4. Câu hỏi thường gặp (FAQ) về Lập báo cáo ESG

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) có cần phải lập báo cáo ESG không?

Hiện tại chưa bắt buộc đối với hầu hết các SME, nhưng rất được khuyến khích. Việc bắt đầu thực hành và báo cáo ESG sớm sẽ giúp các SME nâng cao năng lực cạnh tranh, dễ dàng tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn và có cơ hội tiếp cận các quỹ đầu tư xanh.

2. Điểm số ESG của doanh nghiệp được ai đánh giá và dựa trên cơ sở nào?

Điểm số ESG thường được đánh giá bởi các tổ chức xếp hạng độc lập và uy tín trên thế giới như MSCI, Sustainalytics, Bloomberg ESG Data. Họ thu thập dữ liệu từ các báo cáo công khai của doanh nghiệp, tin tức và các nguồn khác để phân tích, so sánh và cho điểm dựa trên các phương pháp luận riêng.

3. Làm thế nào để tránh bị cáo buộc “tẩy xanh” (greenwashing) khi lập báo cáo ESG?

Để tránh “tẩy xanh”, báo cáo của bạn phải dựa trên dữ liệu cụ thể, có thể kiểm chứng và minh bạch. Hãy trình bày một cách cân bằng, bao gồm cả những thành tựu và những thách thức còn tồn tại, đồng thời đặt ra các mục tiêu rõ ràng và có lộ trình thực hiện cụ thể. Việc có một bên thứ ba thẩm định báo cáo cũng làm tăng độ tin cậy.

4. Chi phí để thực hiện một báo cáo ESG lần đầu tiên là bao nhiêu?

Chi phí rất đa dạng, phụ thuộc vào quy mô công ty và mức độ chi tiết của báo cáo. Đối với một doanh nghiệp vừa, chi phí có thể bắt đầu từ vài chục đến vài trăm triệu đồng cho các hoạt động tư vấn, thu thập dữ liệu, viết và thiết kế báo cáo lần đầu tiên.

5. Khó khăn lớn nhất trong việc thu thập dữ liệu ESG là gì?

Khó khăn lớn nhất là việc thu thập dữ liệu phi tài chính một cách nhất quán và chính xác từ nhiều phòng ban khác nhau. Ví dụ, việc tổng hợp chính xác tổng lượng điện, nước tiêu thụ, lượng rác thải phát sinh hay số giờ đào tạo cho nhân viên đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng một hệ thống theo dõi nội bộ tốt.

6. Mất bao lâu để một doanh nghiệp có thể hoàn thành báo cáo ESG đầu tiên của mình?

Quy trình lập báo cáo ESG lần đầu tiên thường mất từ 6 đến 12 tháng. Quá trình này bao gồm các giai đoạn từ xây dựng chiến lược, đánh giá các vấn đề trọng yếu, thiết lập hệ thống thu thập dữ liệu, cho đến khi hoàn thiện và công bố báo cáo.

7. Một đội ngũ chuyên trách về ESG trong công ty cần có những vị trí nào?

Một đội ngũ ESG cơ bản nên có một Giám đốc hoặc người phụ trách Bền vững (CSO), cùng sự tham gia của đại diện từ các phòng ban chủ chốt như Nhân sự (cho trụ cột S), Tài chính – Pháp chế (cho trụ cột G), và Vận hành – Sản xuất (cho trụ cột E).

8. Giữa GRI và SASB, tôi nên chọn khung báo cáo nào cho công ty sản xuất của mình?

Đối với công ty sản xuất, việc kết hợp cả hai thường là tốt nhất. Tiêu chuẩn GRI giúp bạn báo cáo về tác động của công ty đến môi trường và xã hội cho nhiều bên liên quan. Trong khi đó, tiêu chuẩn SASB giúp bạn tập trung vào các yếu-tố ESG có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả tài chính của ngành sản xuất để báo cáo cho nhà đầu tư.

9. Xu hướng và yêu cầu về báo cáo ESG tại Việt Nam hiện nay như thế nào?

Xu hướng ESG tại Việt Nam đang phát triển rất nhanh, đặc biệt sau các cam kết của chính phủ về Net-Zero vào năm 2050. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã có các hướng dẫn về việc công bố thông tin liên quan đến phát triển bền vững cho các công ty niêm yết, và yêu cầu này ngày càng trở nên khắt khe hơn.

10. Ngoài việc cung cấp thiết bị, FDI Heat có thể hỗ trợ chúng tôi những gì trong quá trình thu thập dữ liệu cho trụ cột Môi trường (E)?

Ngoài việc cung cấp các giải pháp năng lượng hiệu quả, FDI Heat còn có thể hỗ trợ tư vấn về việc lắp đặt các hệ thống đo đếm năng lượng (metering). Chúng tôi giúp bạn thiết lập một hệ thống thu thập dữ liệu tự động và chính xác về lượng điện, nước tiêu thụ, từ đó có được những con số tin cậy để đưa vào báo cáo ESG của bạn.